راهنمای جامع ایجاد ترانک (Trunk) در شبکه و ویپ

ایجاد ترانک (Trunk) در شبکه‌های کامپیوتری و سیستم‌های ویپ (VoIP) یکی از مهم‌ترین مراحل برای برقراری ارتباط پایدار و حرفه‌ای میان تجهیزات تلفنی، دفاتر مختلف یا اپراتورهای مخابراتی است. ترانک در واقع یک خط ارتباطی مجازی یا فیزیکی است که امکان انتقال هم‌زمان چند تماس یا داده را فراهم می‌کند. در این مقاله، به صورت گام‌به‌گام با مفهوم ترانک، کاربرد آن در ویپ، نحوه راه‌اندازی و نکات مهم امنیتی و فنی آشنا می‌شویم.

ترانک چیست؟

در دنیای شبکه و ویپ، ترانک (Trunk) به ارتباطی گفته می‌شود که بین دو سیستم تلفنی، دو سرور ویپ یا بین مرکز تماس (PBX) و اپراتور مخابراتی برقرار می‌شود و می‌تواند چند تماس را به طور هم‌زمان مدیریت کند. به زبان ساده، ترانک مانند یک بزرگراه تلفنی است که چندین خط تلفن از طریق آن عبور می‌کنند.

انواع ترانک در ویپ و شبکه

در سیستم‌های ویپ، ترانک‌ها به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

1. ترانک SIP

رایج‌ترین نوع ترانک در سیستم‌های ویپ. از پروتکل SIP برای برقراری تماس استفاده می‌کند و معمولاً از طریق اینترنت یا شبکه داخلی بین دو سرور یا مرکز تماس برقرار می‌شود.

2. ترانک E1 یا PRI

نوعی ترانک دیجیتال که توسط مخابرات ارائه می‌شود و برای ارتباط با سانترال‌های سنتی یا IP-PBXها به‌کار می‌رود. هر خط E1 می‌تواند تا ۳۰ تماس هم‌زمان را مدیریت کند.

3. ترانک IAX

ترانک IAX (Inter-Asterisk eXchange) مختص ارتباط بین سرورهای Asterisk است و برخلاف SIP، از یک پورت برای سیگنال و صوت استفاده می‌کند که باعث کاهش مصرف پهنای باند می‌شود.

4. ترانک فیزیکی یا آنالوگ

در برخی محیط‌ها، هنوز از خطوط آنالوگ (FXO/FXS) برای ایجاد ترانک استفاده می‌شود که البته محدودیت‌هایی نسبت به ترانک دیجیتال دارد.

کاربرد ترانک در سیستم‌های ویپ

ترانک‌ها در سناریوهای مختلفی به‌کار می‌روند، از جمله:

• اتصال بین دفاتر شعب یک شرکت از طریق ویپ

• برقراری ارتباط با مخابرات یا اپراتورهای تلفن ثابت

• ارتباط بین دو مرکز تماس (IP-PBX)

• مدیریت تماس‌های خروجی و ورودی با ظرفیت بالا

• ایجاد مسیرهای پشتیبان برای جلوگیری از قطع ارتباط

مراحل ایجاد ترانک SIP در سیستم ویپ

راه‌اندازی ترانک به نوع تجهیزات و نرم‌افزار شما بستگی دارد، اما مراحل کلی ایجاد یک ترانک SIP به شرح زیر است:

مرحله ۱: تعریف تنظیمات ترانک در سرور ویپ

در نرم‌افزارهایی مانند Elastix، Issabel، FreePBX یا 3CX وارد بخش Trunks شده و یک ترانک جدید با اطلاعات اپراتور یا سرور مقصد تعریف می‌کنید.

مرحله ۲: وارد کردن مشخصات SIP

شامل آی‌پی یا دامنه سرور مقصد، شماره داخلی، نام کاربری، رمز عبور و پروتکل (UDP یا TCP).

مرحله ۳: تنظیم مسیرهای ورودی و خروجی (Inbound & Outbound Routes)

باید مشخص کنید که چه تماس‌هایی از طریق این ترانک وارد یا خارج شوند. مثلاً پیش‌شماره‌هایی مانند 021 را از طریق ترانک مخابرات بفرستید.

مرحله ۴: تست و مانیتورینگ

پس از ذخیره تنظیمات، اتصال ترانک را تست کنید. در ابزارهایی مانند Asterisk CLI می‌توانید با دستور sip show peers یا pjsip show endpoints وضعیت ترانک را بررسی کنید.

نکات امنیتی در ایجاد ترانک ویپ

ترانک‌ها به‌خصوص زمانی که از طریق اینترنت ایجاد می‌شوند، باید با تدابیر امنیتی مناسب محافظت شوند:

• استفاده از فایروال و محدود کردن دسترسی به آی‌پی‌های مجاز

• رمز عبورهای قوی برای ترانک‌ها

• فعال کردن TLS برای رمزنگاری سیگنال‌ها

• مانیتورینگ دائمی ترافیک تماس‌ها و هشدار در صورت بروز تماس مشکوک

مشکلات رایج در راه‌اندازی ترانک

برخی از مشکلاتی که هنگام تنظیم ترانک ممکن است با آن مواجه شوید:

ایجاد ترانک در ویپ و شبکه، یکی از اصول پایه برای راه‌اندازی یک سیستم تلفنی حرفه‌ای است. چه بخواهید بین دفاتر مختلف شرکت ارتباط برقرار کنید، چه با مخابرات یا اپراتورهای ویپ در ارتباط باشید، باید ترانک‌ها را با دقت، امنیت و استانداردهای لازم تنظیم کنید. پیشنهاد می‌شود قبل از اجرای عملی، زیرساخت شبکه و تجهیزات را بررسی کرده و از متخصصان شبکه و ویپ کمک بگیرید.